Salva balističkih raketa poletela je u ranim jutarnjim časovima sa teritorije Irana prema militantima Islamske države (ID) u Siriji. Zvanično, reč je o znaku odmazde za teroristički napad koji se 22. septembra dogodio tokom vojne parade u iranskom gradu Ahvaz. Rakete je lansirala takozvana Vazduhoplovno-kosmička divizija koja se nalazi u sastavu Iranske revolucionarne garde.
Balističke rakete su lansirane iz iranske zapadne provincije Kermanšah, a uz pomoć određenih grafičkih prikaza vidi se da su projektili leteli iznad Tikrita, u centralnom delu Iraka, i da su pale na oko 570 km od pozicije lansiranja u mestu Hažin, koji leži istočno od reke Eufrat, severno od Al Bukamala. Nakon izvedenog napada, jedan američki zvaničnik izašao je sa informacijom da su tokom prošle nedelje njihovi sateliti locirali pomeranje mobilnih lansera ka lokaciji odakle su rakete poletele.
Rakete Zolfaghar, Qiam-1 i bespilotne letelice Saegheh korišćene u napadu
Deo Hažina i dalje je pod kontrolom militanata ID koji ga grčevito brane od Sirijskih demokratskih snaga (SDF), koalicije većinski sastavljene od Kurdskog naroda podržanog od SAD.
Pored raketa, poslednji džep ID istočno od Eufrata napadnut je i sa iranskim bespilotnim letelicama (BPL) Saegheh koje su poletele iz Sirije. Na osnovu dostupnog snimka može se zaključiti da su korišćene precizno vođene bombe Sadid-345. Ove BPL razvijene su na osnovu američke stelt RQ-170 koja je zaplenjena 2011. godine nakon pada pod i dalje nerazjašnjenim okolnostima.
Na osnovu nekoliko video snimaka koji su se pojavili u medijima, odnosno društvenim mrežama, može se zaključiti da je lansirano ukupno osam balističkih raketa kratkog dometa tipa Zolfaghar i Qiam-1. Najmanje dve eksplodirale su nekoliko sekundi nakon lansiranja, dok je ostalih šest, po svemu sudeći, doletelo do cilja.
Obe rakete oprobane su već u Siriji u junu prošle godine, kada su bombardovane mete ID, kao odgovor na teroristički napad u Teheranu. Raketa Zolfaghar sa pogonom na tečno gorivo, otkrivena je prvi put 2016. godine od strane ministra odbrane Hoseina Deghana i kako je tada rečeno, njen domet iznosi oko 700 km.
Sa druge strane, Qiam, isto pogonjena na tečno gorivo, predstavlja domaću varijantu Shahab-2, koja je rađena po uzoru na sovjetski Scud-C. Svoje prvo testiranje imala je 2010. godine. Njen domet sa bojevom glavom od 750 kg procenjuje se do 800 km. Pored konvencionalnih, u stanju je da ponese i nuklearnu bojevu glavu.
Obe rakete gledajući domet mogu da pogode ne samo Siriju, već i ciljeve u Saudijskoj Arabiji ili Ujedinjenim Arapskim Emiratima.
Riskantan napad
Lansiranje na ovaj deo teritorije bio je prilično riskantan poduhvat, ukoliko se uzme u obzir da su tu skoncentrisane značajne američke snage, koje pomažu Kurdima da osvoje poslednje uporište ID istočno od Eufrata. U ovom malom džepu, nalazi se prema nekim procenama blizu 2000 militanata, što je značajna brojka u odnosu na površinu terena.
Prema rečima jednog američkog zvaničnika, njihove trupe nalazile su se na oko 5 km od mesta pada raketa. Pogibija američkih vojnika rezultirana iranskim raketama mogla bi da izazove lančanu reakciju, što bi imalo posledice širokih razmera.
Dodatno komplikuje i to što Teheran, po svemu sudeći, nije obavestio okolne zemlje o svojim namerama da će izvršiti napad, tako da je i vazdušni saobraćaj bio ugrožen preletom ovih raketa.
Teroristički napad-povod za demonstraciju sile na Bliskom istoku
Jutrošnji napad izaziva delimično zabunu kada je reč o tome ko je odgovoran za teroristički napad. Neposredno nakon tog događaja, 22. septembra, odgovornost za masakr u kojem je stradalo najmanje 24 ljudi preuzela je arapska separatistička grupa, koja se bori za nezavisnost naftom bogate provincije Kuhzestan. Režim u Teherenu je često izlazio sa informacijama kako značajnu potporu ovom pokretu pruža Saudijska Arabija.
Na drugoj strani, odgovornost je preuzela i ID koja je izašla sa video snimkom na kojem se vidi grupa napadača u iranskim vojnim uniformama, ali se na snimku i uopšte u dosadašnjoj istrazi ne može pronaći bilo kakav dokaz koji ove ljude povezuje sa ID.
Očito da ID nema nikakve veze sa ovim napadom, i da su njeni lideri samo iskoristili nastalu situaciju i „uspešno“ izveden napad pripisali sebi u momentu frontalnog sloma u Iraku i Siriji. Ovim preuzimanjem odgovornosti bez ikakvog osnova pokušali su samo da pošalju poruku svetu da i dalje predstavljaju značajnu pretnju.
Sa druge strane, priliku je iskoristio i Iran kojem je lažno preuzimanje odgovornosti ID poslužilo kao povod da još jednom demonstrira svoju silu na Bliskom istoku i nametne se kao glavni regionalni igrač.
Iako su ove rakete pale blizu komandnih centara ID, napad je više bio poruka SAD i iranskim rivalima u regionu, Saudijskoj Arabiji i Izraelu. Takva poruka bila je ispisana i na jednoj od raketa, gde se nije pominjala smrt Islamske države prema kojoj su one poletele, već “smrt Saudijske Arabije, Izraela i SAD”.
Irak budući poligon za lansiranje raketa?
Za Iran ovo je bila još jednom prava prilika da u borbenim uslovima testira svoje balističke rakete i naružane bespilotne letelice. Teheran ujedno koristi dobre diplomatske odnose sa Bagdadom i Damaskom da na njihovim teritorijama uz pomoć balističkih raketa nesmetano izvodi napade protiv svojih neprijatelja-Kurda u Iraku i ID u Siriji.
Na duže staze, Irak bi zbog svog povoljnog geostrateškog položaja mogao Iranu da posluži kao rezervni položaj za lansiranje svojih raketa, ukoliko bi ruskim diplomatskim pritiskom bio primoran da se većim delom povuče iz Sirije.
Teheran je navodno u proteklih nekoliko meseci u Irak poslao nekoliko desetina raketa, različitih tipova. Tako se spekuliše da se u rukama šiitskih milicija, okupljenih oko Narodnih mobilizacionih snaga (PMU), nalaze rakete Zelzal, Fateh-110 i Zolfaghar. Pored samog čina naoružavanja, Teheran je navodno u procesu uspostavljanja postrojenja za proizvodnju nekih od ovih raketa.
